Colobopsis truncata
Opis
Colobopsis truncata (do niedawna Camponotus truncatus) to gatunek kserotermicznych nadrzewnych mrówek słynących z niezwykłej budowy ciała królowych i większych robotnic (tj. fragmozja - spłaczony przód głowy używany również do torowania wejścia do gniazda; w przypadku większych otworów wejściowych nawet 3 robotnice 'major' mogą zamykać wejście). W Polsce odnotowywany rzadko, głównie na południu kraju <<[mapa]>>.
Mrówki są oligotopem nasłonecznionych lasów liściastych, występują jednak na stanowiskach z pojedynczymi drzewami, w parkach, sadach i ogrodach. Wykazuje pewne preferencje do zakładania gniazd w dębach, orzechach i wiśniach, spotkać je można jednak także na innych drzewach liściastych.
Behawior
Obserwowano zakładanie gniazd przez pojedyncze królowe w galasach (naroślach na drzewach wywoływanych przez galasówki), w których również królowa zimuje, lub w pustych łodygach (np. jeżyny), przy czym B. Seifert wspomina o jednym zaobserwowanym przypadku pleometrozji. Pierwsze robotnice pojawiają się dopiero po przezimowaniu.
Kolonie C. truncatus tworzą gniazda monoginiczne, które często mają polidomiczny charakter w obrębie zasiedlanego drzewa. Większość starszych kolonii znajduje się głównie w martwym drewnie lub pod korą drzew, z rzadka na krzewach. C. truncatus wtórnie wykorzystują nawiercenia wykonane przez inne organizmy, po czym rozbudowują system korytarzy gniazda w obrębie dostępnej powierzchni. Kolonie nie przekraczają zwykle 500 osobników i rozwijają się dość powoli.
Mrówki te (głównie robotnice minor) zdobywają pożywienie w obrębie zasiedlanego drzewa ( w koronach drzew) rzadko schodząc na ziemię. Polują na niewielkie owady, a także zbierają spadź. Podobnie jak w przypadku większych polskich Camponotus (a może i wszystkich?), robotnice 'major' służą także za "beczki", które przechowują pożywienie, ilość ich w stosunku do robotnic minor jest jednak zdecydowanie mniejsza niż np. u Camponotus herculeanus.
Zwykle unikają wykrycia, a agresję przejawiają głównie wobec obcych kolonii swojego gatunku. Wykazywano przypadki pokojowego koegzystowania C. truncatus z innymi nadrzewnymi gatunkami takimi jak Temnothorax czy Dolichoderus, Lasius niger, a nawet parabiozy z Crematogaster scuterallis.
Wygląd
U C. truncata występuje zjawisko fragmozji, tj. mrówki wykształciły pewne cechy budowy, które wykorzystują by bronić przed napaścią własnego gniazda. Królowe oraz robotnice major tego gatunku wykształciły przednio-spłaszcone głowy, którymi zatykają wejście do gniazda. Ubarwienie robotnic i królowych jest dość spójne - jasno brązowe głowa oraz tułów z ciemniejszym odwłokiem z charakterystycznym białym pasem do połowy drugiego tergitu.
- Królowa - większa od robotni jednak podobnego ubarwienia. Głowa przednio-spłaszczona, identyczna jak u robotnic major. W rzucie z góry silnie wydłużona, odwłok podłużny baryłkowaty z białawym paskiem na 2. tergicie.
- Robotnice dymorficzne - występują formy niewielkie bez spłaszczonej głowy (zwykle określane jako minor; 3-5 mm) oraz większe robotnice z charakterystycznie spłaszczoną głową oraz nieco większym odwłokiem (5-6 mm). Pierwsza robotnica major pojawia się dość wcześnie w kolonii, mrówki te jednak stanowią niewielki odsetek całej kolonii. Dla niewprawnego oka robotnice minor mogą przypominać robotnice innego nadrzewnego gatunku - Dolichoderus quadripunctatus.
- Samiec - <brak danych>
Zobacz też
- Antwiki
- Zdjęcia na AntWeb
- "A revised phylogenetic classification of the ant subfamily Formicinae (Hymenoptera: Formicidae), with resurrection of the genera Colobopsis and Dinomyrmex" P. Ward, B. Blaimer, B. Fisher ,2016
Źródła
- "http://pte.au.poznan.pl/ppe/PPE1-2007/41-45_Borowiec.pdf" - M. L. Borowiec, 2007
- "Second report on the occurrence of Camponotus truncatus (Spinola) (Hymenoptera: Formicidae) in Poland, with a key to the Polish species of the genus Camponotus Mayr" - H. Suchocka, W. Czechowski, A. Radchenko, 2008
- "The Ants of Central and North Europe" - B. Seifert, 2018
ZielonaMrówka (dyskusja) 00:10, 27 gru 2018 (CET)
