Lasius flavus
|
Ten artykuł to zaledwie zalążek. Jeśli chcesz pomóc nam go rozwinąć, poproś o konto i napisz coś więcej! Pomocy w edycji udzieli ci artykuł Pomoc:Edycja oraz kategoria Edycja. |
|
Opis
Lasius flavus (pol. podziemnica zwyczajna) - gatunek mrówek żyjących niemal wyłącznie pod ziemią utrzymujący się z hodowli mszyc korzeniowych. W Polsce pospolity, występujący na terenie całego kraju. Mezo- lub nawet oligotermofilny, preferujący ciepłe otwarte stanowiska takie jak łąki, pastwiska, czy ogrody w miastach. Pojawia się także na terenach podmokłych, w lasach czy na terenach suchych (ubikwist). Ponieważ mrówki te wymagają terenów obfitych w mszyce, mrówki te nie pojawiają się na rekultywowanych terenach przez dłuższy czas (np. dawne poligony wojskowe, odkrywki, wydmy nadmorskie). Na obszarach pastwisk biomasa samych L. flavus sięga 165kg/ha (i stanowi to górny próg dla wszystkich mrówek wszystkich środowisk na całym świecie).
L. flavus zwykle buduje kopce ziemne, jednak w miastach ich gniazda ograniczają się głównie do części podziemnej. Kopce często przerośnięte są mchem, trawą i inną drobną roślinnością zielną zwykle różniąca się od tej w otoczeniu. Brak kopców obserwowany jest często na południu Europy, a także na stanowiskach silnie nasłonecznionych, czy obszarach kamienistych, gdzie gniazda znajdują się głównie pod kamieniami. Na stanowiskach podmokłych gniazda budowane są na połaciach mchu, zdarzają się także jednak gniazda w martwym drewnie lub pod korą. Mrówki te są odporne na zalania gniazda - blisko 50% osobników jest w stanie przeżyć dwutygodniowe całkowite zalanie w czasie zimy, w temperaturze 5-7*C. Uważa się, że kopce mogą służyć przez wiele lat - najstarsze i największe kopce w Anglii szacuje się na więcej niż 150-180 lat ciągłego użytkowania.
Kolonie zakładane są drogą klasztorną, często w ramach pleometrozji. Kolonie tworzone przez więcej niż jedną królową mają większą przeżywalność i szybciej wyprowadzają robotnice. Wraz z momentem odchowania pierwszych poczwarek (lub pewnej liczby robotnic kolejnej wiosny) przyjazne nastawienie królowych zmienia się - zaczynają się dzielić na agresywne względem siebie grupy i separować. Śmiertelność królowych podczas tego procesu jest jednak niska.
Dojrzałe kolonie są często monoginiczne, niekiedy jednak pojawiają się niewielkie systemy polidomiczne oligoginicznych gniazd z kilkoma królowymi (średnio 2 królowymi). Przeciętna wielkość dojrzałych kolonii wynosi 20.000-23.000 osobników. Największe znane kolonie oszacowano na 100.000 robotnic.
L. flavus to mrówki terytorialne, mimo to jednak wewnątrzgatunkowa agresja jest niska. Na terenach o niewielkim zagęszczeniu gniazda budowane są w różnych odstępach, jednak gdy zagęszczenie się zwiększa, kolonie rozrzucone są w odstępach stałych. Mrówki te tylko rzadko otwierają swoje gniazda czy też pojawiają się na powierzchni - dzieje się tak głównie w czasie rójki.
Rójki występują od lipca do sierpnia, często w trakcie rójek Lasius niger i innych Lasius z podrodzaju Chthonolasius. Rójki odbywają się zwykle po południu, w okolicach godziny 16:30, w dni o zwiększonej wilgotności powietrza. Królowe zwykle kopulują z tylko jednym samcem (monoandryzm).
Jak wspomniano wyżej, L. flavus żywi się głównie spadzią mszyc korzeniowych. Do tej pory wykazano symbiozę z 22 gatunkami mszyc, mimo to zwykle kolonia opiekuje się tylko jednym z nich (a czasem nawet klonem jednej mszycy). W średniej wielkości dorosłej kolonii może przebywać zbliżona liczba mszyc. Jaja mszyc są chronione przez robotnice w czasie zagrożenia oraz przechowywane w gnieździe podczas zimowej hibernacji.
L. flavus jest gospodarzem pasożytniczych królowych z gatunku Lasius (Chthonolasius) mixtus. Gniazda tego gatunku mrówek często sąsiadują z terytoriami mrówek z rodzaju Myrmica i często padają ich łupem, L. flavus jednak zamiast uciekać stara się stawić czoła napastnikom.
Wygląd
- Królowa - ciemnobrązowa z dużym odwłokiem. Nogi, czułki oraz przód głowy jaśniejsze, żółtawe. Charakterystyczny mniej lub bardziej żółty spód odwłoka.
- Robotnica - niezmiernie łatwo pomylić jest robotnice tego gatunku z robotnicami Lasius z podrodzaju Chthonolasius. Od tych ostatnich odróżniają się kształtem łuski pomostka. Robotnice całkowicie żółte, czasem z nieco ciemniejszą głową i/lub odwłokiem. Robotnice występują w 2 rozmiarach, jednak proporcje poszczególnych części ciała pozostają zachowane (monomorfizm).
- Samiec - niewielkich rozmiarów, ciemny z jaśniejszymi odnóżami i niewielką głową z dużymi oczami.
Hodowla
W hodowli mało wymagające. Chętnie jedzą owady oraz miód. Rozwój od pojedynczej królowej wolniejszy niż w przypadku Lasius niger (blisko dwa miesiące do pojawienia się pierwszych robotnic). Początkowo nie wymagają większej areny (przy większych koloniach - brak danych). Królowa może żyć do 22 lat (obserwacja laboratoryjna).
Zobacz też
Źródła
- "The Formicidae (Hymenoptera) of Fennoscandia and Denmark" C.A Collingwood (w:)Fauna Entomologica Scandinavica", 8:1-174, 1979
- "The Ants of Central and North Europe" - B. Seifert, 2018
- "The Ants of Poland (with reference to the myrmecofauna of Europe)" - W. Czechowski [et al.], 2012, Warszawa
- "Społeczeństwa Owadów" - E.O. Wilson, 1979
ZielonaMrówka (dyskusja) 21:28, 12 kwi 2020 (CEST)