Strongylognathus testaceus
Opis
Strongylognathus testaceus (sierpnica płowa) - zdegenerowany pasożyt społeczny (inkwilin) kilku gatunków mrówek z rodzaju Tetramorium (Tetramorium caespitum, Tetramorium impurum, Tetramorium alpestre, Tetramorium semilaeve) preferujący siedliska kserotermalne. Występowanie tego gatunku pokrywa się z większymi skupiskami gatunków swoich gospodarzy, tak w terenach miejskich jak i niezurbanizowanych. Mrówki te są całkowicie zależne od swoich gospodarzy.
Gatunek uważany za monoginiczny, jednak rzadkie znaleziska kilku królowych S. testaceus w gniazdach sugerują poliginię fakultatywną. Najeźdźcze królowe penetrują gniazdo bez zabijania królowych gatunków gospodarzy i wspólnie z nimi koegzystują w bliskiej odległości, prawdopodobnie tłumiąc możliwości rozrodcze gospodarza feromonami (tłumienie produkcji form płciowych). Badania nad tymi mrówkami ujawniły także, że skład węglowodorów naskórkowych ("zapach kolonii") najeźdźcy nie różni się niczym od składu węglowodorów naskórkowych u osobników gospodarza (mimikra chemiczna, chemiczny kamuflaż) - co jest dość imponujące, biorąc pod uwagę, że inkwilin ten zasiedla gniazda kilku różnych gatunków.
Robotnice S. testaceus z rzadka przekraczają 1000 osobników w gnieździe gospodarza, stanowiąc zwykle niewielki ułamek całej populacji gniazda (zwykle poniżej 1% populacji, zdarzają się jednak rozbieżności - np. gniazda gdzie populacja inkwilina sięgała nawet 27% całej populacji gniazda). Robotnice zwykle nie opuszczają gniazda, jedynie z rzadka pojawiają się na powierzchni. Niektórzy autorzy sugerują, że S. testaceus z rzadka (lub nawet wcale) dopuszczają się najazdów sąsiednich kolonii Tetramorium celem zdobycia poczwarek.
Osobniki płciowe S. testaceus prawdopodobnie czasem przezimowują w gnieździe gospodarza. Loty godowe odbywają się od lipca do sierpnia (stąd zapewne polska nazwa tej mrówki).
Wygląd
Cechą charakterystyczną tych mrówek są sierpowato zakrzywione żuwaczki, a także dość nietypowy kształt głowy - prostokątny z dwoma uwypukleniami po stronie ciemieniowej (wygląda to trochę jak tępe rogi). Ubarwienie jasno- do ciemnobrązowego. Wielkość ciała w granicach 3-4 mm u królowych, do 2-3 mm u robotnic. Budową ciała i proporcjami królowe bardzo przypominają robotnice. Nie do pomylenia z innymi gatunkami polskiej myrmekofauny.
Zobacz też
Na podstawie
- "The Ants of Central and North Europe" - B. Seifert, 2018
- "Chemical deception among ant social parasites" - Gulliem (et al.), Current Zoology 60 (1): 62–75, 2014
- Antwiki